Dự án nuôi tôm là một kế hoạch hoặc chương trình được thiết kế để sản xuất tôm thương phẩm một cách bền vững và có hiệu suất cao. Dự án này thường bao gồm một loạt các hoạt động từ việc lập kế hoạch, triển khai, quản lý và đánh giá để đảm bảo rằng việc nuôi tôm được thực hiện một cách hiệu quả và bền vững.
Cùng tìm hiểu tổng quan về một dự án nuôi tôm – những điều bạn cần biết nhé.
1. Lập kế hoạch
Đầu tiên là phần lập kế hoạch. Để có một dự án nuôi tôm thành công, bạn phải lập kế hoạch chi tiết trước khi triển khai. Các bước lập kế hoạch như sau:
- Xác định mục tiêu của dự án: cụ thể là xác định dự án nuôi tôm này sẽ nuôi trong bao lâu, size tôm mong muốn là bao nhiêu, nuôi loại tôm nào, nuôi cho thị trường nào, …
- Phân tích khả năng và điều kiện địa phương: phân tích nguồn nước xem có phù hợp để nuôi không, tiếp tục phân tích về thổ nhưỡng xem nên nuôi ao đất hay ao bạt, xác định cơ sở hạ tầng để xây dựng các con đường nhỏ để vận chuyển thức ăn, thuốc, vôi, …
- Phân tích các vấn đề pháp lý: xem xét các yêu cầu về mặt pháp luật như khu vực này có được phép nuôi tôm hay không, đăng kí và kéo đường điện về ao như thế nào, có cho xây cất chòi hay nhà dã chiến để công nhân lưu trú và lưu giữ, bảo quản thức ăn cũng như vật tư, nông cụ, …
- Xác định kỹ thuật nuôi tôm phù hợp: bao gồm loại tôm nuôi, phương pháp nuôi, hệ thống xử lý nước, và quản lý bệnh tật, …
- Lựa chọn loại tôm phù hợp: tùy thuộc vào điều kiện địa phương, cũng như yêu cầu thị trường và mục tiêu kinh doanh, quyết định loại tôm nào sẽ được nuôi.
- Xác định phương pháp nuôi: bao gồm nuôi trong ao, hồ, hoặc sử dụng hệ thống thủy lợi.
- Xác định chi phí đầu tư ban đầu: bao gồm chi phí xây dựng cơ sở hạ tầng, mua vật nuôi và các thiết bị cần thiết khác.
- Xác định nguồn vốn: tìm kiếm nguồn vốn từ các nguồn khác nhau như vốn riêng, vốn vay ngân hàng, hoặc hỗ trợ từ các tổ chức tài chính quốc tế.
- Xác định các biện pháp quản lý môi trường: bao gồm quản lý nước, xử lý chất thải, và bảo vệ môi trường.
- Xác định các biện pháp quản lý bệnh dịch: bao gồm vắc xin, sử dụng loại tôm kháng bệnh, và giám sát sức khỏe của tôm.
Phần lập kế hoạch luôn là phần quan trọng nhất, đòi hỏi yêu cầu cao nhất, cho nên có rất nhiều đầu mục phải xác định rõ trong phần lập kế hoạch này. Nếu các đầu mục trên chưa được làm rõ thì không nên bắt đầu một dự án nuôi tôm.
2. Triển khai
Sau khi đã lập kế hoạch đầy đủ, bước tiếp theo sẽ là bắt tay vào triển khai dự án nuôi tôm:
Đầu tiên là xây dựng cơ sở hạ tầng, bao gồm:
- Chuẩn bị diện tích đất và lựa chọn vị trí phù hợp cho trang trại nuôi tôm.
- Xây dựng ao nuôi: Xác định kích thước, hình dạng và số lượng ao cần thiết phù hợp với quy mô dự án.
- Lắp đặt hệ thống xử lý nước: Bao gồm hệ thống lọc và thông gió để đảm bảo chất lượng nước tốt cho tôm.
- Xây dựng khu vực lưu trữ thức ăn tôm, thuốc thủy sản và các loại vật tư khác: khu vực lưu trữ này nên ưu tiên đặt tại trung tâm của khu nuôi, có thể thuận tiện triển khai và phân phối cho rộng khắp toàn bộ khu nuôi.
Kế đến là lựa chọn tôm giống thả nuôi:
- Mua tôm giống từ nguồn đáng tin cậy: Chọn lựa những loại tôm giống chất lượng và không mang theo các bệnh dịch. Cần thiết thì phải lấy mẫu tôm giống để đi xét nghiệm, kiểm nghiệm trước khi quyết định thả nuôi.
- Xác định kế hoạch nuôi: Bao gồm loại tôm nuôi, phương pháp nuôi, và lịch trình chăm sóc.
Lựa chọn thức ăn tôm, thuốc thủy sản và các nông cụ khác:
- Lựa chọn nguồn thức ăn uy tín, nếu có thể đàm phán được mức giá tối ưu thì rất tốt.
- Tìm hiểu nhiều nguồn cung ứng thuốc thủy sản khác nhau, có thể sử dụng men vi sinh, cao dược liệu hoặc chiết xuất thảo dược cho nuôi tôm.
- Cần chuẩn bị thêm các loại nguyên liệu nuôi trồng thủy sản khác như vôi, thuốc tím, sát khuẩn Clo, …
- Các vật tư khác như quạt, máy bơm, máy thổi, máy tạo oxi, … là những vật tư quan trọng, nên lựa chọn đồ tốt, bền và được vệ sinh sạch sẽ.
- Máy phát điện cũng là một yếu tố quan trọng. Mặc dù không thường xuyên được sử dụng nhưng khi mất điện, máy phát điện là thiết bị quan trọng bậc nhất, bởi vì nếu không có điện, hệ thống quạt và hệ thống tạo oxy dưới ao sẽ bị ngưng trệ. Và chỉ cần một vài giây không có đủ oxy, tôm sẽ chết hàng loạt mà không kịp trở tay.
Bên cạnh đó, cần chuẩn bị nguồn tài chính tốt, bao gồm chi phí đầu tư ban đầu và nguồn vốn cho hoạt động hàng ngày, để đảm bảo cho dự án nuôi tôm được triển khai liền mạch, không bị đứt đoạn vì thiếu vốn.
3. Quản lý
Quản lý là các công việc làm hàng ngày. Đối với một người chủ ao, cần thiết phải quản lý 2 yếu tố sau đây:
- Quản lý sản xuất hàng ngày: Bao gồm việc kiểm soát chất lượng nước, dinh dưỡng, và quản lý bệnh tật.
- Quản lý nhân công: Bao gồm đào tạo và quản lý nhân viên, đảm bảo an toàn lao động và tuân thủ các quy định về lao động.
4. Đánh giá và điều chỉnh
Trong quá trình thực hiện dự án nuôi tôm, phải luôn đánh giá và liên tục tìm ra các phương án cải tiến cũng như điều chỉnh để gia tăng hiệu suất nuôi trồng thủy sản, cụ thể:
- Đánh giá hiệu suất sản xuất: Bao gồm kiểm tra sản lượng, chất lượng sản phẩm, và hiệu quả kinh tế.
- Điều chỉnh kế hoạch: Dựa trên các kết quả đánh giá để cải thiện hiệu suất và quản lý rủi ro.
5. Bảo dưỡng và bảo trì
Trong quá trình nuôi tôm, không thể tránh khỏi việc các thiết bị, vật tư và nông cụ bị hao mòn, cần phải có kế hoạch bảo dưỡng và bảo trì đầy đủ để đảm bảo cho dự án nuôi tôm không bị gián đoạn:
- Bảo dưỡng hệ thống: Bao gồm bảo dưỡng và vệ sinh ao nuôi, bảo dưỡng thiết bị và hệ thống xử lý nước.
- Quản lý rủi ro: Bao gồm phòng tránh và ứng phó với các vấn đề như bệnh dịch, thời tiết cực đoan, và biến đổi khí hậu.
Dự án nuôi tôm đầy đủ yêu cầu sự hợp tác giữa nhiều bộ phận và lĩnh vực khác nhau như nông nghiệp, môi trường, kỹ thuật, và quản lý. Đồng thời, cần có sự hỗ trợ từ phía chính phủ, các tổ chức quốc tế, và cộng đồng địa phương để đảm bảo sự thành công và bền vững của dự án nuôi tôm.
